Roger Waters στο ΟΑΚΑ (Παρασκευή): σαν πολύ παλιό σινεμά

Τον καιρό του βωβού κινηματογράφου, οι ταινίες προβάλλονταν στις αίθουσες με ζωντανή μουσική υπόκρουση. Συχνά, ήταν αριστουργήματα. Εξίσου συχνά, η μουσική που τις συνόδευε ήταν αντάξιά τους ή ανώτερη.

Αυτό ήταν το Wall που παρακολούθησαν το βράδυ της Παρασκευής στο ΟΑΚΑ όσοι προνόησαν να αγοράσουν εισιτήρια. Ένα οπτικοακουστικό πολυθέαμα, στο οποίο ήταν αδύνατο να ξεχωρίζει ο θεατής τον ήχο από την εικόνα, όσα έβλεπε από όσα άκουγε.

Το show είχε τη δική του, αυτόνομη αξία. Ο δίσκος είναι πια υπεράνω κριτικής, αφού φέρει τη σφραγίδα του ιστορικού σημείου αναφοράς. Η παρουσία επί σκηνής του ανθρώπου που το έγραψε και το εμπνεύστηκε έδινε στη βραδιά διάσταση φόρου τιμής, όπως τον κατέγραψε το γιγάντιο πανό που έβλεπε απέναντί του ο Waters στις 2 ώρες της παράστασης, στολισμένο με τις προσωπογραφίες όλων των Pink Floyd: "Σας/Σε Ευχαριστούμε Για Ολα".

Δεν ήταν όμως μία αυστηρά ακαδημαϊκή άσκηση. Η συμμετοχή του κοινού που γέμισε (χωρίς ιδιαίτερο στριμωξίδι, χωρίς κινητά, αλλά με άφθονο κρυφό κάπνισμα) το ΟΑΚΑ ήταν σπάνια για ελληνική συναυλία. Στο Run Like Hell δεν υπήρχε άνθρωπος που να μη συμμετέχει, όρθιος, με χορό και ασταμάτητο χειροκρότημα. Το ίδιο και στα τρία μέρη του Another Brick In The Wall και στο Comfortably Numb.

H πιο κρύα στιγμή ήταν το Hey You, το οποίο παίχτηκε εξ ολοκλήρου από αόρατη μπάντα. Το χτίσιμο του τοίχου είχε μόλις ολοκληρωθεί και οι μουσικοί κρύβονταν πίσω του. Την επόμενη φορά που είδαμε τον Waters, στο λυπητερό Nobody Home αυτός καθόταν σε ιπτάμενη πλατφόρμα που προσομοίαζε το μοναχικό σαλόνι του απομονωμένου απ'όλους και απ'όλα Pink.

Όλες οι γνώριμες φιγούρες του Wall ήταν εκεί, απειλητικές, κολοσσιαίων διαστάσεων, συχνά τρομακτικές, εφιαλτικές. Ο δάσκαλος-μαριονέτα. Η καταπιεστική μάνα που γίνεται Big Brother ή μάλλον Big Mother. Ο χαμένος στον πόλεμο πατέρας, θύμα ενός αεροπλάνου που έρχεται από τα ορεινά της αρένας και πέφτει πάνω στο τείχος. Οι γκόμενες που γεμίζουν με κενό τα Empty Spaces. Oι πόρνες. Ο έρωτας που ματώνει και διαλύεται. Η "surrogate band". Τα σφυριά που παρελαύνουν. Ο αδυσώπητος δικαστής. Το ιπτάμενο πάνω από τα κεφάλια των θεατών γουρούνι, αγριογούρουνο πια, σταθερό εικόνισμα στη σημειολογία του συγκροτήματος.

Πάνω και πίσω απ' όλους, ο γιγάντιος τοίχος της απομόνωσης, που χτίζεται κομμάτι κομμάτι από μαυροντυμένες φιγούρες στο πρώτο μισό της συναυλίας και γκρεμίζεται μεμιάς μετά τη Δίκη (The Trial). Αυτός ειναι ο αληθινός πρωταγωνιστής της παράστασης, το όραμα που δρομολόγησε τη γέννησή της πριν από 32 χρόνια.

Πάνω στο τείχος κινούνται τα κινούμενα σχέδια που σκαρφίστηκε ο Gerald Scarfe και εναλλάσσονται μηνύματα, "υπότιτλοι" ενός έργου που διαβάζεται καλύτερα όταν γνωρίζει κανείς τους στίχους. Είναι αδύνατο να τραβήξεις για πολύ το βλέμμα μακριά από αυτήν την πέτρινη οθόνη.

Οι μουσικοί, οσοδήποτε αξιόλογοι, μοιάζουν με κομπάρσους αυτής της πολυσυλλεκτικής πολυπαράστασης. Έρχονται στιγμές που τους ξεχνάς τελείως. Μόνο το ρωμαϊκό σόλο του Comfortably Numb στρέφει την προσοχή στον κιθαρίστα που παίζει από την κορυφή του τείχους. Δυστυχώς, δεν μας έκανε την τιμή ο David Gilmour. Προτίμησε το Λονδίνο για την "γκεστ" εμφάνισή του.

H κορυφαία στιγμή του Waters ήταν... η κλωνοποίησή του, το ντουέτο του με τον 37χρονο Waters από ένα βίντεο γυρισμένο στο Earls Court το 1980: ο γκρίζος Ρότζερ του σήμερα με σάρκα και οστά πάνω στη σκηνή, ο Ρότζερ της εποχής του Wall ασπρομαυρος, με χαμόγελο θριάμβου στα χείλη, ψηλά στην οθόνη. Πολλοί από τους θεατές της χθεσινής βραδιάς ήταν σχολιαρόπαιδα όταν κυκλοφόρησε ο δίσκος. Και μεγάλωσαν ακούγοντάς τον.

Αλλά περίμεναν 30 χρόνια για να το ακούσουν, στην ολότητά του, σε συναυλία. Όταν ο Waters μας υποδέχθηκε μιλώντας ελληνικά, πρώτα από το βίντεο του καλωσορίσματος και μετά από τη σκηνή του ΟΑΚΑ, μας έκανε να πιστέψουμε ότι μας τη χρωστούσε στ'αλήθεια αυτή τη βραδιά. Δεν είναι άλλωστε ασήμαντοι οι δεσμοί των Pink Floyd με την Ελλάδα.

Το μήνυμα, βέβαια, έχει αλλοιωθεί κάπως. Το Wall μιλάει για τη μοναξιά, για την αποξένωση, για εσωτερικές συγκρούσεις, για φόβους, για τον τοίχο που χωρίζει τον πρωταγωνιστή του από τους ανθρώπους που μοιράζονται τη ζωή του και τον κόσμο του. Επίκαιρο σήμερα όσο ποτέ, ίσως και περισσότερο απ'ό,τι το 1979.

Ο Τοίχος του 21ου αιώνα είναι διάστικτος από πολιτικά, κάπως αφελή συνθήματα και από φωτογραφίες ανθρώπων που χάθηκαν άδικα σε πολέμους ή σε τρομοκρατικά χτυπήματα: στο μυαλό ερχόταν συνεχώς ο Μπόνο και οι φτηνοί του δεκάρικοι. Η φτηνή συνθηματολογία μέσω του τείχους ("Να Γαμηθεί Η Κυβέρνηση") ήταν μάλλον το ναδίρ της βραδιάς, όσο κι ενθουσίασε τους... αγανακτισμένους του ΟΑΚΑ.

Ο 68χρονος Waters, άνετος μέσα στη μεγαλομανία του, ξέρει πώς να κάνει οικονομία δυνάμεων ώστε να αντέξει στις δυσκολίες της "τέταρτης πλευράς" του δίσκου δίχως να λαχανιάσει και δίχως να ξεμείνει από φωνή. Τις υψηλές νότες τις αναλαμβάνει άλλος. Στα περίπλοκα σημεία και στα ουκ ολίγα ηχογραφημένα μέρη, δίνει έμφαση στην εικόνα. Στο τέλος, σε αναγκάζει να μιλήσεις για εποποιία.

Η σύλληψη, η σκηνοθέτηση, η εκτέλεση της παράστασης είναι ένα επίτευγμα ανάλογο με το ίδιο το Wall. Λέγεται ότι η περιοδεία κόστισε περισσότερα από 50 εκατομμύρια ευρώ για να στηθεί. Ο τέλειος ήχος είναι η πιο καθοριστική πινελιά. Η Ελλάδα ανταποκρίθηκε στο κάλεσμά του Roger Waters με 3 sold-out συναυλίες σε εποχή οικονομικής δυσπραγίας, παρά το ακριβό εισιτήριο. Κι ας μην έχει να φάει.

Αυτός είναι μάλλον ο μεγαλύτερος θρίαμβός του.