Ο μικρός αδερφός του Χόλντεν Κώλφηλντ

 

«Τέλος πάντων, να, φαντάζομαι όλα εκείνα τα πιτσιρίκια να παίζουνε ένα μεγάλο παιχνίδι σ’ένα σιχαλοχώραφο και τα ρέστα. Χιλιάδες πιτσιρίκια, και δεν είναι κανένας εκεί – θέλω να πω, κανένας μεγάλος - εκτός από μένα. Και γω στέκομαι φύλακας, στο χείλος ενός τρελογκρεμού. Αυτό που πρέπει να κάνω είναι να τα πιάνω άμα κάνουνε να πέσουν στο γκρεμό – θέλω να πω, άμα τρέχουν και δε βλέπουνε πού πάνε, πρέπει να πετάγομαι από κάπου και να τα πιάνω. Αυτό θα κάνω όλη μέρα. Θα ‘μαι μονάχα ο φύλακας στη σίκαλη, να πιάνω τα παιδάκια και τα ρέστα. Το ξέρω πως είναι παλαβωμάρα, αλλά είναι το μόνο πράμα που θα ’θελα να ’μαι στ’ αλήθεια. Το ξέρω πως είναι παλαβωμάρα».

 

-Χόλντεν Κώλφηλντ

 

 

 

Αν έβλεπες τον Χόλντεν Κώλφηλντ θα κατάλαβαινες με τη μία πως δεν ήταν «κάλπης». Οι κάλπηδες ήταν οι ψεύτικοι, οι δήθεν, οι αχώνευτοι, οι σκάρτοι συνομήλικοι, ο κόσμος των ενηλίκων. Όλα αυτά ο Χόλντεν Κώλφηλντ τα απεχθανόταν. Ήταν ένας πνευματώδης έφηβος, όλο χιούμορ και οξυδέρκεια, που ήθελε να ξεχωρίζει και να μην είναι σαν το πλήθος και που σιχαινόταν τον κόσμο και τις συμβάσεις του όσο περισσότερο τον γνώριζε. Ο ήρωας του Φύλακα στη Σίκαλη χαρακτηρίζεται από έναν ρομαντισμό σχεδόν παλιομοδίτικο ακόμα και για τα 50s και ένα αίσθημα δικαιοσύνης ξεχωριστό ακόμα και για επαναστατημένο έφηβο. Ο Χόλντεν απέρριπτε τον κόσμο των ενηλίκων. Απέρριπτε τις προηγούμενες γενιές επειδή ήταν απατηλές και σαθρές και κάλπικες. Απέρριπτε και τους «κάλπηδες» της δικής του γενιάς. Μόνο η παλιοΤζαίην, ίσως, να γλίτωνε απ' το ανάθεμά του, μα, ίσως, γι’αυτό να μην της τηλεφώνησε ποτέ - για να μη μάθει και απογοητευτεί. Τον δεκαεξάρη Χόλντεν τα πιτσιρίκια τον «πέθαιναν». Αυτά ήθελε να σώσει μαζί με τον εαυτό του από την πραγματικότητα των μεγάλων, από την πραγματικότητα που είχαν φτιάξει οι «κάλπηδες» για εκείνους. Δεν ήθελε να γίνει ούτε δικηγόρος, ούτε φυσικός, ούτε τίποτα. Αυτό που ήθελε ήταν να σώσει τα παιδιά από το να γίνουν κι αυτά μεγαλώνοντας «κάλπηδες». Ήθελε να σώσει τη γενιά του, αυτή που ανήκε εκείνος και η μικρή του αδερφή, η Φοίβη. Το αγαπούσε πολύ το Φοιβάκι.

 

 

Το βιβλίο - ύμνος στην επαναστατημένη εφηβεία - του J.D Salinger συμπληρώνει φέτος 60 χρόνια ζωής και διαδραματίζεται στα τέλη του 1949. Ο Χόλντεν τότε (και τώρα και πάντα) ήταν δεκάξι και η Φοίβη δέκα. Η Φοίβη Κώλφηλντ γεννήθηκε το 1939 δυο χρόνια νωρίτερα από έναν άλλο τύπο, τον Ρόμπερτ Άλεν Ζίμερμαν, που μεγαλώνοντας έγινε ο Μπομπ Ντύλαν. Ο «παλιοΜπομπ», βέβαια, δεν θα μπορούσε να περαστεί για ένα «κανονικό» αδερφάκι του Χόλντεν, γιατί ούτε πατίνια έκανε στο Σέντραλ Παρκ ούτε μεγάλωνε σε διαμέρισμα στην Παρκ Άβενιου. Δεν ήταν wholesome American. Οι παππούδες του είχαν έρθει στην Αμερική διωγμένοι από την Οδησσό στις αρχές του αιώνα και κάποιες από τις εβραϊκές τους ρίζες χάνονταν στα βάθη της Τουρκίας. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Μινεσσότα και στο λεύκωμα της αποφοίτησής του έγραψε ότι ήθελε να ακολουθήσει τον Λιτλ Ρίτσαρντ. Παράτησε το πανεπιστήμιο στο πρώτο έτος για να ασχοληθεί με τη μουσική. Η folk είχε παραμερίσει το rock 'n roll στην καρδιά του. Κάπου εκεί άρχισε να συστήνεται ως Μπομπ Ντύλαν, επηρεασμένος από την ποίηση του πρόωρα χαμένου Ντύλαν Τόμας (1914-1953). Το 1961, ένα χρόνο μετά την έκδοση του Φύλακα, ο Ντύλαν πήγε στη Νέα Υόρκη για να συναντήσει τον σαρανταεννιάχρονο θρύλο της folk, Γούντυ Γκάθρυ. Η περιπλάνηση του Χόλντεν ήταν ακόμα νωπή στους δρόμους της πόλης.

 

Αν ζούσαμε σε έναν κόσμο που δεν θα 'χε σημασία αν οι βαλίτσες σου ήταν «μπουρζουάδικες» Mark Cross ή τίποτα φτηνές, ο Ντύλαν θα μπορούσε να είναι ο Άλι, ο μικρός αδερφός του Χόλντεν που πέθανε. Κι αν ήταν έτσι, του Χόλντεν δεν θα του άρεσε διόλου το μικρό του αδερφάκι να αφήσει το πανεπιστήμιο και να , καθόλου «αν θέλετε να ξέρετε». Γιατί ο Χόλντεν αγαπούσε τα μικρά αδέρφια του και ήθελε το καλύτερο για αυτά. Είναι ο αδερφός που φορά το καπέλο του Φύλακα και πιάνει τα παιδιά πριν πέσουν στον γκρεμό. Τα παιδιά στον Φύλακα είναι τα παιδιά που ο κόσμος των μεγάλων είναι έτοιμος να τα σκοτώσει. Θα μπορούσαν να είναι τα δίδυμα στο Hereafter του Κλιντ Ήστγουντ όπου στη σκηνή της περιπλάνησης το ένα χρησιμοποιεί το καπέλο για να προστατεύσει το άλλο. Θα μπορούσαν να είναι τα παιδιά που αρνούνται να μεγαλώσουν έχοντας δει από νωρίς στη ζωή τι σημαίνει να είσαι μεγάλος. Σημειωτέον πως ο Ήστγουντ ανήκει στην γενιά του Κώλφηλντ.

 

Η ζωή του Χόλντεν Κώλφηλντ ξεκινησε και τελείωσε στα δεκάξι κι ας έχουν περάσει εξήντα χρόνια, αλλάζοντας για πάντα τη σημασία που έχει αυτή η ηλικία στη λαϊκή κουλτούρα. Ο Χόλντεν «γεννιέται» στην αρχή του μακαρθισμού κι έτσι δεν προφταίνει να πει και πολλά πράγματα. Έχει ήδη χαρακτηριστεί τρελός και έχει απομονωθεί σε ίδρυμα. Αλλά θυμάται και βλέπει. Ο Χόλντεν επικρίνει την επιλογή του μεγαλύτερου αδερφού του, του M.B., να αφήσει τη «σοβαρή» συγγραφή για να γίνει σεναριογράφος στο Χόλιγουντ και να βγάζει φράγκα. Οι λίγο μικρότεροι αυτής της γενιάς, της αποκαλούμενης και Silent Generation, η Φοίβη και ο Μπομπ, θα πρέπει μεγαλώνοντας να παλέψουν μ’αυτό το καθεστώς των συμβάσεων και των ευθυγραμμίσεων. Ίσως υπό την πίεση αυτή, ο Ντύλαν να τόλμησε αυτό που δεν πρόλαβε ή δεν ήθελε τελικά να κάνει ο Χόλντεν. Να τα βάλει με το αμερικανικό όνειρο. Να βγει στο δρόμο και να γίνει μέρος της γενιάς της αμφισβήτησης, σύμβολο του αγώνα για τα κοινωνικά δικαιώματα, σύμβολο του folk ήχου, σύμβολο του ιδεολόγου μουσικού, σύμβολο του ανθρώπου που θέλει να αλλάξει τον κόσμο, του ανθρώπου μπορεί να γράψει εν έτει 1963 ένα τραγούδι για τον μοναχικό θάνατο της Χάτι Κάρολ, που φέρνει σε μαύρη καμαριέρα κάθε εποχής. Και κάνοντας όλα αυτά ο Μπομπ που έγινε Ντύλαν, έγινε ο άνθρωπος που δε φοβήθηκε να αποσυνδέσει το όνομά του από τα κινήματα όταν είδε ότι είναι κάλπικα, που δεν φοβήθηκε να ρίξει μια κλοτσιά και να ηλεκτρίσει τον τόπο: η φράση “When Dylan went electric” είναι τόσο κλασική όσο και το βιβλο του Salinger. Ο Χόλντεν πάντως πρέπει να ήξερε ότι ο Μπομπ θα’τρωγε τα μούτρα του με όλη αυτή τη φάση αλλά τον άφησε. Να τα βιώσει όλα μόνος του. Το μόνο που έκανε ήταν να τον προειδοποιήσει βγάζοντάς του το καπέλο. Δεν του είπε καν ότι ο ίδιος δεν πήρε ποτέ τηλέφωνο την Τζαίην, για να κρατήσει έτσι την εικόνα του ιδανικού κοριτσιού που είχε στο μυαλό του.

 

 

Ο Μπομπ Ντύλαν έγραψε ακόμα και τραγούδια για τη δική του Τζαίην, την Τζόαν. Δυο χρόνια μετά τα τραγούδια αυτά δεν θα είχαν το ίδιο νόημα για εκείνη. Κι αυτό ίσως να ήταν κάτι για το οποίο επίσης δεν τον είχε προειδοποίησει ο μεγάλος του αδερφός. Κι αυτό ίσως να ήταν το μόνο πράγμα που δεν περίμενε. Και κάτι ακόμα. Σίγουρα δεν θα περίμενε να τον περάσουν στα γεράματά του για άστεγο στο Νιου Τζέρσυ εκεί που καθόταν σ’ ένα παγκάκι στο διάλειμμα μιας περιοδείας. Όταν έχεις υπάρξει σύμβολο της γενιάς σου, δύσκολα φαντάζεσαι πως θα 'ρθει κάποτε η στιγμή που δεν θα σε αναγνωρίσει ένας νεαρός αστυνομικός και θα σε πάει στο τμήμα για εξακρίβωση. Αυτός είναι ο κόσμος των κάλπηδων και αυτός ο κόσμος σε θυμάται. Ο Μπομπ Ντύλαν σήμερα κλείνει τα 70, ο Ήστγουντ είναι 80 ενώ ο Χόλντεν Κώλφηλντ είναι ακόμα δεκάξι.

 

Ο Χόλντεν Κώλφηλντ σύντομα θα αποκτήσει νέα φωνή στα ελληνικά, πάλι από την Τζένη Μαστοράκη. Πιθανότατα θα λέγεται Χόλντεν Κόλφιλντ και ας ελπίσουμε ότι δεν θα στματήσει να λέει «μου τη δίνει», «με πεθαίνει», «και τα ρέστα». Πόσω μάλλον «κάλπης». Θα μπορέσει άραγε να μιλήσει στους σημερινούς δεκαεξάρηδες; Ο Χόλντεν Κώλφηλντ με ωμέγα και ήττα θα είναι πάντα ζωντανός, θα είναι το πνεύμα του αμερικανού εφήβου της δεκαετίας του ’50 όπως αυτό περιγράφηκε στα ελληνικά το 1978 και όπως ταίριαξε με τους εφήβους και αιώνιους εφήβους της μεταχουντικής ανορθολογικής κοινωνίας τότε και τώρα όταν ήδη είχαν ανακαλύψει το πνεύμα της αμερικανικής μουσικής. Εκεί που πάντα το δρόμο τον άνοιγε ο Χόλντεν, στην Ελλάδα τον άνοιξε ο Μπομπ – τα μεγάλα αδέρφια κάποτε πρέπει να ξεκουράζονται. Ο δρόμος τους άλλωστε είναι δύσβατος και μακρής. How many roads must a man walk down/ before they call him a man? Μπορεί να μη σε αναγνωρίσουν και ποτέ ως τέτοιον. Ό,τι κι αν κάνεις το σύστημα έχει τον τρόπο του να σε ισοπεδώνει. Ισοπέδωσε μια ολόκληρη γενιά. Τη γενιά που ήθελε να αλλαξει τον κόσμο, όχι με τους τρόπους που είχαν χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν αλλά με την απόλυτη ρήξη. Και απέτυχε αυτή η γενιά παταγωδώς. Τους περισσότερους τούς απορόφησε το σύστημα και γίναν «κάλπηδες». Όσοι κατάφεραν να μείνουν αιώνιοι έφηβοι το σύστημα τους διέλυσε τιμωρώντας τους με κάτι που έτρεμαν: τη μοναξιά. Η προσπάθεια αυτής της γενιάς να ξορκίσει τη μοναξιά όπως αυτή εκφράστηκε μέσα από δίσκους σαν το Sgt Pepper’s Lonely Hearts Club Band έπεσε στο κενό. Έμειναν μόνοι. Όπως ο Ντύλαν και ο Χόλντεν στο παγκάκι. Και η ζωή αυτών που ήθελαν να αλλάξουν τον κόσμο δεν είναι Χόλιγουντ για να 'χει χάπι εντ με τον Φόρεστ Γκαμπ στο παγκάκι να διηγείται πόσο ωραία συνέβησαν όλα. Οι πιτσιρικάδες της Silent Generation έμειναν μόνοι, όπως οι δικοί μας «υπαρξισταί» έμειναν μόνοι στα παγκάκια των Εξαρχείων. Και μόνοι όπως οι «κάλπηδες» υπαρξισταί στα έδρανα της εξουσίας. Και μόνοι όπως πολλοί άλλοι που δεν έχει νόημα να αναφέρουμε, άνθρωποι γνωστοί μας και άνθρωποι άγνωστοι - μιας και το καπέλο του Φύλακα το έχει πάρει ο αέρας προ πολλού, πολύ μακριά, πέρα στον γκρεμό και είναι αδύνατο να το φτάσεις.

Deprecated: Function strftime() is deprecated in /home/mystery/public_html/scripts/functions.php on line 373

Deprecated: Function strftime() is deprecated in /home/mystery/public_html/scripts/functions.php on line 374