Το λογοτεχνικό σύμπαν του Nick Cave

Στη μέση του πουθενά κάποιος χτυπάει την πόρτα. Ζητάει να τον βάλουν μέσα. Έχει παγώσει, λέει. Ο ξένος γίνεται δεκτός από τα ανυποψίαστα θύματά του όπως θα γινόταν μόνο σε κάποιο μυθιστόρημα ή σε κάποια κινηματογραφική ταινία που ο Δημιουργός θέλει εξιλέωση για τους ήρωές του. Για να συμβεί αυτό πρέπει ο Δημιουργός να βάλει σε κίνηση το σύμπαν του. Ο ξένος είναι στην πραγματικότητα ένας δολοφόνος που τριγυρνάει ελεύθερος, έχοντας σκοτώσει τη γυναίκα του, Joy, και τις τρεις κόρες τους. Η ιστορία αυτή θα μπορούσε να είναι μια βιβλική παραβολή, αν δεν ήταν το Song of Joy, πρώτο κομμάτι στο δίσκο Murder Ballads που βγήκε το 1996. Δημιουργός του ο Nick Cave.

 

Στο σύμπαν του Δημιουργού, ο δολοφόνος έχει τα χαρακτηριστικά λογοτεχνικού ήρωα και ο λογοτεχνικός ήρωας έχει τα χαρακτηριστικά δολοφόνου. Ακραίος και ρομαντικός, σκοτεινός, τυλιγμένος στο μυστήριο, αδίστακτος, με μαύρο χιούμορ. Ο Cave τού αναθέτει ένα μακάβριο έργο, που μπορεί να ικανοποιηθεί μόνο με έναν τρόπο. Ο ήρωας πρέπει να σκοτώνει αποκαλύπτοντας την αδυναμία του δημιουργού του στις δραματικές αφηγήσεις αλλά και την εμμονή του με το θρησκευτικό δόγμα. Στο σπίτι που του ανοίγουν, ο ήρωας αφηγείται την δική του ιστορία σαν να είναι άλλος ο δολοφόνος κι αυτός το θύμα. Ο δολοφόνος χρησιμοποιήσε το αίμα των θυμάτων -αίμα απ' το αίμα του- για να γράψει στίχους από τον Χαμένο Παράδεισο του άγγλου ποιητή John Milton στον τοίχο του σπιτιού της οικογένειάς του. Ο Δημιουργός υπαγορεύει τη μεγάλη θυσία. Το αίμα της Joy και των τριών κοριτσιών κυλάει και αφηγείται την ιστορία του red right hand, που δεν είναι άλλο από το εκδικητικό χέρι του Θεού. Ο ξένος έχει γίνει δεκτός από τα ανυποψίαστα θύματά του. Το τραγούδι τελειώνει. Αμέσως μετά, ο ξένος θα γίνει ο εαυτός του και θα σκοτώσει εκείνους που του πρόσφεραν καταφύγιο και στέγη. Ο δολοφόνος ξέρει, όμως, ότι ο δημιουργός του δεν θα τον τιμωρήσει. Στο σύμπαν του Δημιουργού, στο σύμπαν όπου ζει, οι αμαρτίες συγχωρούνται.

 

Ο δημιουργός του δολοφόνου κατά καιρούς άκουγε σε διάφορα ονόματα. Άλλοτε λεγόταν Nick the Stripper και χόρευε γύρω απ’τη φωτιά, άλλοτε King Ink και ένιωθε σαν έντομο μα πάντοτε υπέγραφε Nick Cave κάτω από τα τραγούδια-ιστορίες του. Μεγαλώνοντας στους Αντίποδες, στην άγρια και αφιλόξενη γη της Αυστραλίας με τα αλλόκοτα ζώα και τους απόκληρους ανθρώπους, ο Cave είναι σαν τον ήρωά του· ακραίος και ρομαντικός, σκοτεινος, τυλιγμένος στο μυστήριο, αδίστακτος με μαύρο χιούμορ. Είναι, όμως, και πολλά άλλα. Ιδιοφυής, ικανός να δημιουργήσει μυθιστορηματικούς χαρακτήρες και να χτίσει ολόκληρους κόσμους για να αναπνεύσουν. Ο Δημιουργός είναι ένας πρώην απόκληρος νυν rock star. Κάποτε μάζευε μπουκάλια από τα σκουπίδια για να βγάλει το νοίκι του στο Λονδίνο και τώρα μαζεύει βραβεία MTV στο δικό του σπίτι. Όπως, όμως, κάθε δημιουργός, στο τέλος βάζει στην άκρη τις ταμπέλες και τους τίτλους των άλλων, αναζητώντας χώρο για τους ήρωες που φτιάχνει ο ίδιος. Παίζει μαζί τους. Τους ξεκινάει, τους τελειώνει, τους εξιλεώνει. Τους βουτάει στην αμαρτία και τους βγάζει άλλοτε αλώβητους και άλλοτε λαβωμένους. Τους σκοτώνει και τους ανασταίνει. Τους στέλνει στην κόλαση και στον παράδεισο. Μαθημένος στα σκουπίδια, ο Nick Cave δεν φοβάται να παίζει το Θεό και, σίγουρα, δεν φοβάται το red right hand Του. Εκείνος κι ο Θεός έχουν ανοιχτούς κάποιους παλιούς λογαριασμούς, κατά πώς φαίνεται. Είναι, άλλωστε, στη μέση κι εκείνες οι δεκάξι φορές που βρέθηκε στο χείλος του θανάτου και τη γλίτωσε. Ο Nick Cave είναι ακόμα ζωντανός.

Ο Nick Cave δηλώνει πως η έμπνευσή του έχει θεϊκή προέλευση. Ακούγοντας τα τραγούδια του, θα παίρναμε όρκο γι' αυτό. Ο Θεός Τιμωρός της Παλαιάς Διαθήκης επηρέασε τα πρώτα έργα του, ενώ ο Θεός της Αγάπης στην Καινή βγαίνει σε ό,τι έγραψε από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 κι έπειτα. Από τις παραβολές, τους διαβόλους και την τιμωρία των αμαρτωλών, ο Cave πέρασε σε μια κατάσταση ταύτισης του ίδιου με τον Χριστό –αφήνοντας ένα παράθυρο ανοιχτό και στη δική του σχέση με τον πατέρα του-, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που δείχνει να πιστεύει ότι η αγάπη μιας γυναίκας μπορεί να λειτουργήσει όπως η αγάπη του Χριστού και ακόμα πιο αποτελεσματικά∙ να λειτουργήσει ως η απόλυτη σωτηρία.

 

Μπορεί η Αγία Γραφή να έχει λόγο στις μπαλάντες του Δημιουργού, το κεηβικό σύμπαν, όμως, έχει κι άλλους θεούς και δαίμονες. Ο Χαμένος Παράδεισος του Milton κρύβεται στο Red Right Hand και στο Song of Joy, ο Captain Ahab ζωντανεύει στο Cabin Fever, η Λολίτα του Nabokov είναι η Sally του Loom of the Land, ο θρήνος του W.H.Auden στο Funeral Blues μεταφέρεται μέσα από το Supernaturally. Σ' αυτό το σύμπαν, ο Δημιουργός έχει μόνο ένα όνομα. Ο Nick Cave είναι αυτός που αφηγείται και τις ιστορίες του τις λέει με τραγούδια. Δεν θεωρεί ότι το ροκ είναι το κατάλληλο πλαίσιο για τις όποιες λογοτεχνικές φιλοδοξίες κάποιου. «Δεν πιστεύω ότι το ροκ εν ρολ χρειάζεται να έχει σπουδαίους στίχους. Το ροκ εν ρολ θα έπρεπε να είναι είναι χύμα και εκρηκτικό, μια κραυγή της ψυχής. Είναι αυτή η εκπληκτική τέχνη όπου, απλώς, μπορείς να ουρλιάξεις ''oh, baby!'' και να ακούγεται ωραίο».

Στην εκπληκτική του τέχνη, ο Cave δεν κάνει λογοτεχνία, οι ήρωές του, όμως, είναι ολοκληρωμένοι χαρακτήρες και τούς παρακολουθούμε όπως θα το κάναμε σε ένα διήγημα ή ένα μυθιστόρημα. Η μουσική είναι το θεϊκό φύσημα που τους ζωντανεύει. Οι πένθιμες καμπάνες, οι ιλιγγιώδεις κιθάρες, το τρυφερό πιάνο είναι οι ήχοι υπό τους οποίους κινούνται οι κεηβικές φιγούρες σ’ ένα σύμπαν παράξενα ελκυστικό. Σ’ ένα σύμπαν που βρίσκεται στην κόψη του καλού και του κακού, στη λεπίδα της κόλασης και του παράδεισου. Εκεί, οι δολοφόνοι είναι διασκεδαστικοί και ευχάριστοι συνδαιτημόνες, το μακελειό στο O’Malley’s Bar γίνεται παιχνίδι, η Απόγνωση και η Απάτη είναι τα άσχημα δίδυμα παιδιά της Αγάπης, ο Χένρι βλέπει όνειρα που δεν θα ‘πρεπε να ομολογήσει σε κανέναν, κάποιος μαδάει μύγες για να δει αν τον αγαπάνε, η ηλεκτρική καρέκλα περιμένει έναν ατρόμητο φονιά που βλέπει το πρόσωπο του Χριστού στη σούπα του, ο καλός γιος μπορεί να γίνει ο χειρότερος εφιάλτης ενός πατέρα, ο βαρκάρης καλεί τις ψυχές στον Άδη, και όλα σκεπάζονται από δεκαπέντε πόδια αγνό, άσπρο χιόνι.

Από το 1973, οι ιστορίες εκρήγνυνται στη ψυχή του Δημιουργού και κυριεύουν όσους τις ακούν. Ο αυστραλός μουσικός φόρεσε κάποια στιγμή το λογοτεχνικό προσωπείο του για να μας τις πει. Το 1989, κυκλοφόρησε το πρώτο του μυθιστόρημα «And the Ass saw the Angel» («Η δε όνος είδεν Άγγελον»), ένα έργο επηρεασμένο από τα χριστιανικά του αναγνώσματα αλλά και από κλασικά αμερικανικά gothic λογοτεχνικά έργα, όπως το «Καθώς Ψυχορραγώ» του Faulkner, φτιάχνοντας μια συκλονιστική περσόνα, αυτή του μουγκού Euchrid Eucrow. Το 2009, είκοσι χρόνια μετά, με το «Death of Bunny Munro» ο Cave απέδειξε ότι μπορεί να γράψει μυθιστόρημα αξιώσεων pop culture αλλά έδειξε ταυτόχρονα ότι δυσκολεύεται να ξεφύγει από τις σχεδόν σατυρικές εμμονές των πενήντα του ετών. Ο ερωτισμός και η σεξομανία που ξεπηδούν απ’ τους στίχους των τραγουδιών του, στο Bunny Munro γίνονται μανιέρα που πνίγει τη φωνή του ηρωά του. Έστω κι έτσι, έστω κι αν ο Δημιουργός στριμώχνει εδώ τον ήρωά του, το εμμονικό σύμπαν του Bunny, που χτίζει αριστοτεχνικά ο Cave, παραμένει ελκυστικό.

 

«Οι άνθρωποι είναι λιγότερο ο εαυτός τους όταν μιλούν αυτοπροσώπως. Δώστε τους μια μάσκα και θα πουν την αλήθεια», είχε πει κάποτε άλλος ένας απόκληρος που μιλούσε και έγραφε στα αγγλικά χωρίς να είναι Άγγλος. Η θρησκευτική, η μουσική και η λογοτεχνική μάσκα του Nick Cave συστήνουν τον Δημιουργό ως έναν ξένο που ζητά καταφύγιο και στέγη στις δικές μας εμμονές και εξιλεώνουν τις αμαρτίες μας στο άγγιγμά του. Ο ξένος είναι η σκοτεινή πλευρά του εαυτού μας που θέλουμε να σκοτώσουμε. Ανάμεσα στις ιστορίες για άγγελους, δαίμονες, θεούς κι ανθρώπους εμφανίζονται αμερικανοί bluesmen σαν τον Blind Lemon Jefferson, η επί πολλά χρόνια αγαπημένη του Cave, Anita Lane, o Elvis και ο δίδυμος αδερφός που δεν κατάφερε να ζήσει, ο Fats Domino στο ραδιόφωνο, ο Leonard Cohen, οι συντοπίτες του Saints. Όταν οι ήρωες του Χριστιανισμού, οι ήρωες των βιβλίων και οι ήρωες της μουσικής συναντήθηκαν στο μυαλό του Nick Cave, τότε συντελέστηκε κοσμογονία: γεννήθηκε το μοναδικό σύμπαν του Nick Cave. «Έχω φτιάξει έναν κόσμο με τα τραγούδια μου όπου συμβαίνουν πράγματα ακραία και ρομαντικά» δήλωνε κάποτε ο αυστραλός μουσικός. Και πράγματι, κάπως έτσι είναι το σύμπαν που ζει ο Nick Cave και ζούμε κι εμείες. Ένα σύμπαν στη μέση του πουθενά. Όπου οι αμαρτίες συγχωρούνται. Όπου το red right hand είναι δικό μας. Ο πόλεμος του Δημιουργού με την όμοια εικόνα Του. Εκεί που η ιστορία κυλάει σαν αίμα. Ένας χαμένος παράδεισος.

Deprecated: Function strftime() is deprecated in /home/mystery/public_html/scripts/functions.php on line 373

Deprecated: Function strftime() is deprecated in /home/mystery/public_html/scripts/functions.php on line 374